وب سایت اختصاصی دکتر رضا نجفلو

آیا تا کنون درباره رابطه بین قانون کار و قانون بیمه، درباره شرایط کارگاه‌های خانوادگی، درباره وضعیت مدیر عامل و هیئت مدیره سوالاتی برایتان پیش نیامده است؟ همه پاسخ‌ها اینجاست.

پیش از هر چیز باید بدانید که از لحاظ قانون کار، کارگران مشمول این قانون کلیه اشخاص حقیقی هستند که در ازای دریافت اجرت به دستور و به حساب شخص حقیقی یا حقوقی دیگری (کارفرما) انجام یک فعالیت جسمی و یا فکری را عهده‌دار باشد.

آیا همه بیمه‌شدگان قانون تأمین اجتماعی مشمول قانون کار نیز می‌شوند؟
با توجه به قانون کار کلیه کسانی که مشمول این قانون هستند الزاماً تحت پوشش مقررات قانون تأمین اجتماعی قرار می‌گیرند اما همه اشخاصی که در شمول قانون تأمین اجتماعی قرار دارند، لزوماً مشمول قانون کار نخواهند بود.

آیا کارگاه‌های دارای ده نفر کارگر و کمتر، کلاً از شمول قانون کار خارج شده‌اند و یا از بعضی از مواد قانون کار مستثنا هستند؟
کارگاه‌های کوچک کمتر از ده نفر کارگر بر اساس آیین‌نامه اجرایی از شمول بعضی از مواد قانون کار مستثنا شده‌اند.

در کارگاهی صاحب کارگاه با برادر خود اشتغال به کار دارد. آیا این کارگاه یک کارگاه خانوادگی شناخته‌شده و از شمول مقررات قانون کار خارج است؟
نظر به اینکه برابر قانون کار صرفاً کارگران کارگاه‌های خانوادگی که انجام کار در آن‌ها منحصراً توسط صاحب کار و همسر و خویشاوندان نسبی درجه یک از طبقه اول وی انجام می‌شود از شمول این قانون مستثنا شناخته‌شده‌اند و از طرفی برادر و خواهر جزو خویشاوندان طبقه دوم محسوب می‌شوند، لذا کارگاهی که در آن کار توسط برادر و خواهر انجام می‌شود کارگاه خانوادگی تلقی نشده و مشمول قانون کار خواهد بود.

چنانچه اشخاصی به جز صاحب کار و همسر و خویشاوندان نسبی درجه یک از طبقه اول در کارگاه خانوادگی اشتغال به کار داشته باشند، آیا باز هم کارگاه خانوادگی بوده و از شمول مقررات قانون کار خارج خواهد بود؟
عدم شمول قانون کار نسبت به کارگران کارگاه‌های خانوادگی محدود به مواردی است که کار در این کارگاه‌ها منحصراً توسط صاحب کار و همسر و خویشاوندان نسبی درجه یک از طبقه اول وی انجام شود.

با توجه به پیش‌بینی وضع مقررات خاصی برای خدمه و مستخدمین منازل و نظر به اینکه مقررات مزبور تاکنون به تصویب نرسیده است، تکلیف این دسته از کارگران چیست؟
هر چند که در ماده 190 قانون کار پیش‌بینی تصویب مقررات خاصی در خصوص مدت کار، تعطیلات، مرخصی‌ها و مزد و حقوق خدمه و مستخدمین منازل به عمل آمده، لیکن از آنجا که آیین‌نامه مربوط تاکنون به تصویب مراجع ذیصلاح (هیئت وزیران) نرسیده است لذا خدمه و مستخدمین منازل نیز همانند دیگر کارگران مشمول مقررات قانون کار بوده و از کلیه مزایای مقرر در این قانون برخوردار هستند.


کارکنان موسسه‌ای که تاکنون مشمول مقررات استخدامی خاص بوده‌اند اخیراً بر اساس قانون در شمول مقررات قانون کار قرار گرفته‌اند. تکلیف سابقه کار آن‌ها چه می‌شود؟
تعیین تکلیف سابقه کار کارکنان واحدی که با تبدیل وضعیت استخدامی مشمول قانون کار شناخته‌شده‌اند با مقرراتی خواهد بود که تبدیل وضعیت بر اساس آن صورت گرفته است. بدیهی است در صورت عدم پیش‌بینی موضوع، توافق طرفین در این زمینه ملاک عمل است. ولی در مقام اجرای قانون کار، سنوات خدمت افراد اصولاً از زمانی که مشمول قانون کار شناخته‌شده‌اند مبنای محاسبه قرار خواهد گرفت.

مشاهده می‌شود در برخی موارد اشخاص در کارگاه‌های متفاوتی اشتغال به کار دارند با توجه به اینکه در اغلب موارد این کارگاه‌ها مشمول قانون کار هستند، آیا برخورداری یک شخص در دو یا چند کارگاه مختلف از مزایای قانون کار قانوناً اشکالی ندارد؟
در قانون کار و مقررات مرتبط به آن برای اشتغال به کار افراد در بیش از یک واحد کارگاهی ممنوعیتی پیش‌بینی نشده است و به این لحاظ این قبیل کارگران در هر واحد به اعتبار کار انجام‌شده تحت پوشش قانون مرقوم و مقررات تبعی قرار می‌گیرند و در هر کارگاه به نسبت ایام کارکرد و ساعات کار انجام‌شده از امتیازات متعلقه برخوردار می‌شوند.

اگر طرفین قرارداد بر عقد پیمان‌کاری توافق کنند آیا رابطه آنان مشمول قانون کار قرار نمی‌گیرد؟
صرف اینکه طرفین عنوان قرارداد منعقده بین خود را عقد پیمانکاری قرار دهند این امر لزوماً به معنی خارج شدن رابطه قراردادی آنان از حوزه شمول قانون کار نمی‌شود و در این خصوص در صورت بروز اختلاف و طرح موضوع در اداره کار محل تشخیص کارگر مشمول قانون کار از غیر مشمولان این قانون که مستلزم بررسی دقیق مفاد قراردادها و دقت در شرایط حاکم بر روابط طرفین است با مراجع رسیدگی‌کننده واحد کار و امور اجتماعی خواهد بود.

رانندگانی  که با آژانس‌های مسافربری همکاری می‌کنند مشمول قانون کار هستند یا خیر؟
رانندگانی که با اتومبیل خود و یا وسیله نقلیه متعلق به اشخاص ثالث در آژانس‌های مسافربری کار می‌کنند فاقد رابطه کارگری و کارفرما با آژانس مزبور خواهند بود ولی افرادی که در اختیار این قبیل آژانس‌ها قرار داشته و با اتومبیل متعلق به آژانس به کار اشتغال دارند به لحاظ اینکه با کارفرمای آژانس رابطه کاری و مزدی پیدا می‌کنند.

قانون در خصوص شمول یا عدم شمول قانون کار به رانندگان و کمک‌رانندگان  اتوبوس‌های برون‌شهری چه نظری دارد؟
رانندگانی که با وسیله نقلیه متعلق به خود با شرکت‌های تعاونی مسافربری همکاری می‌کنند فرد صنفی تلقی و رابطه آنان با این شرکت‌ها کارگری و کارفرما استنباط نمی‌شود و نتیجتاً شمول قانون کار بر این رابطه مورد پیدا نمی‌کند. اما اگر اتوبوس و یا هر وسیله نقلیه دیگر متعلق به شرکت تعاونی مسافربری و یا صاحبان وسیله نقلیه باشد بسته به اینکه راننده و کمک‌رانندگان مزد خود را از صاحبان وسیله نقلیه و یا از شرکت مسافربری دریافت کنند به لحاظ رابطه کاری و مزدی بین طرفین این رابطه تحت پوشش قانون کار قرار می‌گیرد.

آیا کارگران خارجی شاغل در ایران نیز مشمول قانون کار هستند؟ در صورت تسری شمول مقررات قانون کار به آنان آیا تفاوتی بین آن‌ها و کارگران ایرانی به لحاظ استفاده از مزایای مقرره وجود دارد؟
کارگران خارجی دارای پروانه کار شاغل در ایران که مشمول مقررات استخدامی دیگری نباشند همانند کارگران شاغل ایرانی در مدت اعتبار پروانه کارشان مشمول قانون کار شناخته‌شده و از مزایای مقرر در این قانون به جز مواردی که قانوناً مستثنا شده باشند برخوردار خواهند بود. اشتغال به کار اتباع بیگانه بدون داشتن پروانه کار معتبر ممنوعیت داشته و تخلف از آن موجب مجازات مقرر در ماده 181 قانون کار است.

آیا رابطه بین عضو هیئت‌مدیره شرکت تجاری با این شرکت از نوع رابطه کارگری و کارفرمایی مشمول قانون کار استنباط می‌شود؟
با توجه به آنچه در رابطه بین مدیران عامل و شرکت‌ها گفته شد رابطه اعضای هیئت‌مدیره شرکت‌های تجاری با این شرکت‌ها رابطه وکیل و موکل بوده و رابطه کارگری و کارفرما موضوع قانون کار بین طرفین احراز نمی‌شود.

برخی از اعضای هیات‌های مدیره و یا مدیران عامل شرکت‌ها تصدی وظایف و مسئولیت‌های دیگری را به جز آنچه به عضویت آن‌ها در هیئت‌مدیره و یا مدیرعامل بودن آنان مربوط است عهده‌دار هستند آیا این مدیران نیز از شمول قانون کار خارج هستند؟
اعضاء هیئت‌مدیره و مدیران عامل شرکت‌های تجاری صرفاً در مواردی مشمول مقررات قانون کار خواهند بود که جدا و صرف نظر از روابط تجاری با شرکت، تصدی یکی از وظایف و مسئولیت‌هایی را که در شرکت به عنوان »شغل» شناخته‌شده است همانند مشاغل مدیریت مالی، مدیریت اداری و ... را عهده‌دار باشند که در این صورت شمول مقررات قانون کار به آن‌ها صرفاً در ارتباط با تصدی وظایف و مسئولیت‌های شغلی یادشده خواهد بود ولی آن قسمت از دریافتی این افراد که در ارتباط با عضویت در هیئت‌مدیره و یا تصدی مدیریت عامل پرداخت می‌شود جزء حق السعی آنان منظور نخواهد شد.

 گزارش